Επίσκεψη στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού και τον Θόλο

Από την ημέρα που ανακοινώθηκε η λειτουργία του στα τέλη του προηγούμενο έτους, είχα αποφασίσει να επισκεφθώ τον Θόλο εικονικής πραγματικότητας ( http://www.tholos254.gr/) στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού (http://www.ime.gr/). Το έπραξα τελικά την Κυριακή 14 Ιανουαρίου, παρακολουθώντας την παράσταση-περιήγηση στην Αρχαία Αγορά των Αθηνών.

Τα συναισθήματα και οι εντυπώσεις μου ανάμεικτες.

Καταρχάς, το κτίριο – αν και λίγο «πνιγμένο» στο συγκεκριμένο σημείο που βρίσκεται – είναι εντυπωσιακό τώρα που προστέθηκε η κατασκευή του θόλου, τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά. Μεγαλεπήβολος χώρος υποδοχής, μεγάλα ανοίγματα και κλιμακοστάσιο προς την αίθουσα του « pre-show», ένα δωμάτιο υποδοχής που προετοιμάζει την όρασή σου σε συνθήκες μειωμένου φωτισμού ενώ την ίδια στιγμή σε εισαγάγει στην παράσταση που ακολουθεί.

Είχα δει παρόμοια προσέγγιση εισαγωγής στο κυρίως μέρος της παράστασης, παρακολουθώντας κάποια από τα show της Universal Pictures στις ΗΠΑ, και η αλήθεια είναι ότι τότε είχα εντυπωσιαστεί από την επίδραση που μπορεί να έχει το «πέρασμα» από μια διαδικασία εισαγωγής με δυνατούς ήχους, εικόνες, μουσική και συνδυασμό με έξυπνα κείμενα και άλλα αντίστοιχα τεχνάσματα. Κορυφωνόταν η προσμονή σου για το τι θα ακολουθήσει, ενώ δεν πρέπει να αμελήσουμε το γεγονός ότι αποτελούσε μια πρώτης τάξης ευκαιρία για να απασχολείσαι ενώ περίμενες την σειρά σου για το κυρίως θέαμα.

Το αποτέλεσμα στην περίπτωσή μας; Φτωχό σε περιεχόμενο, σύντομο και σίγουρα όχι όπως το ανέμενα.

Οι πόρτες ανοίγουν και οι θεατές κατευθύνονται προς τις ειδικά διατεταγμένες θέσεις που μπροστά τους απλώνεται η ημισφαιρική οθόνη. Μετά από λίγα λεπτά μικρής αναταραχής προκειμένου όλοι να βολευτούν η παράσταση αρχίζει. Λίγα δευτερόλεπτα έχουν περάσει και μόνο ένα περιστρεφόμενο λογότυπο του Ιδρύματος έχει «παίξει» στην οθόνη μας και το εκπαιδευμένο μάτι μου βλέπει μια γραμμή εντολών ( command line) που προφανώς δεν έπρεπε να είναι εκεί, ενώ λίγα δευτερόλεπτα αργότερα η παράσταση διακόπτεται και ενημερωνόμαστε για τεχνικό πρόβλημα που θα ξεπεραστεί άμεσα. Προς στιγμή σκέφτηκα μήπως το «μάτιασα», όπως λέει και η γιαγιά μου, αλλά τελικά το σύστημα επανέρχεται σχεδόν αμέσως.

Η παράσταση αρχίζει. Δεν θα περιγράψω το περιεχόμενο προκειμένου να μην χαθεί το ενδιαφέρον των υποψήφιων θεατών. Το περιεχόμενο ως γνωσιακό υλικό θα το χαρακτήριζα πολύ καλό. Προσωπικά θα ήθελα κάτι περισσότερο αλλά δεν μπορούμε να αμελήσουμε το γεγονός ότι η παράσταση απευθύνεται κυριότερα σε μικρές ηλικίες.

Όσον αφορά τον τρόπο αναπαράστασης όμως της Αρχαίας Αγοράς, των γραφικών, του animation , του συνδυασμού της εικόνας με την μουσική, το όλο θέαμα ήταν μάλλον απογοητευτικό. Τα γραφικά απλοϊκά, χωρίς να εκμεταλλεύονται τις δυνατότητες που σήμερα διαθέτουν τα ισχυρά υπολογιστικά συστήματα, αντίστοιχα αυτών που διαθέτει το Ίδρυμα. Η όλη προσέγγιση, φτωχή, χωρίς να συνδέει το χθες με το σήμερα, π.χ. με αντιπαραβολή πραγματικών πρόσφατων εικόνων και παραστάσεων του χθες, δημιουργημένων από τον H/Y . Η διαδραστικότητα τέλος, περιορίστηκε σε μια ψηφοφορία στο τέλος της παράστασης και την σύγκριση του αποτελέσματος με την ψηφοφορία που είχε λάβει χώρα χιλιάδες χρόνια πριν, στα πλαίσια μιας διαδικασίας εξοστρακισμού.

Κάποιος θα σκεφτεί ότι το θέμα – η Αρχαία Αγορά και ο πολιτισμός μας – δεν χρειάζονται πολύπλοκα εφέ και ίσως θεωρήσει τη σύγκριση που έκανα παραπάνω με τα show στα theme park του Ορλάντο, ως ιεροσυλία.

Εγώ πάλι δεν θα συμφωνήσω. Είναι καιρός να απαλλαγούμε από τέτοια σύνδρομα. Η χρήση της μουσικής, των εικόνων και της τεχνολογίας με μέτρο και αισθητική δεν αποκλείει τον εντυπωσιασμό του θεατή, του μαθητή, του μικρού παιδιού. Σήμερα μπορούμε, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού μας δίνει, να δείξουμε στη νέα γενιά το θαυμαστό κόσμο των προγόνων μας. Είναι λυπηρό, αλλά χρειάστηκε να επισκεφθώ το Βρετανικό Μουσείο πριν πολλά χρόνια όπου στην Ελληνική πτέρυγα με τα περίφημα μάρμαρα του Παρθενώνα, είδα ένα animation σε μια απλή οθόνη με μια καταπληκτική αναπαράσταση του Παρθενώνα, του Χρυσελεφάντινου αγάλματος της Αθηνάς, των θέσεων που είχαν τα μάρμαρα στον αρχικό ναό. Εκεί συνειδητοποίησα μετά από τόσα χρόνια Ιστορίας, πως ήταν πραγματικά ο ναός με τα χρωματισμένα με έντονα χρώματα μάρμαρα και πράγματι ακόμα θυμάμαι αυτές τις εικόνες.

Στα θετικά η εύκολη και χωρίς κόστος στάθμευση στο υπόγειο του κτιρίου και ο χώρος με τους Η/Υ που προσέφεραν διαδραστικές δραστηριότητες σε μικρά παιδιά (και τους γονείς τους). Στα αρνητικά η μάλλον φτωχή καντίνα και η έλλειψη ενός πιο οργανωμένου café, το οποίο προφανώς θα προτιμούσε κάποιος σε σχέση με τα τουριστικά, θορυβώδη και άσχημα café στου Ψειρή. Το ίδιο φτωχό και το museum shop, με εξαίρεση τα πολύ όμορφα κοσμήματα της Βάλλη Κοντίδη.

Τέλος, ο χώρος φαίνεται να έχει αμέτρητες δυνατότητες για οργάνωση εκδηλώσεων ποιότητας. Ρώτησα, πήρα απαντήσεις αλλά διέγνωσα και μια μικρή ανοργανωσία που τρομάζει μια μεγάλη εταιρεία ή ακόμα και κάποιον που θέλει να κάνει μια εκδήλωση αλλά να τα βρει όλα έτοιμα.

Συνοψίζοντας, μια πολύ καλή προσπάθεια από το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, με δουλειά να χρειάζεται ακόμα προς την κατεύθυνση των παραστάσεων. Ήταν η πρώτη τους παράσταση στο Θόλο, περιμένω με προσμονή τη δεύτερη.